Fizjoterapia urologiczna mięśni dna miednicy u mężczyzn: co warto wiedzieć?

Mięśnie dna miednicy (określane także jako mięśnie Kegla) to temat, który wciąż zbyt rzadko pojawia się w rozmowach o zdrowiu mężczyzn. Choć często kojarzone są z kobietami, również u panów odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu sprawności układu moczowo-płciowego, a ich dysfunkcje mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i pogorszenia jakości życia. Na szczęście fizjoterapia urologiczna oferuje skuteczne metody leczenia i profilaktyki.

Czym są mięśnie Kegla u mężczyzn?

Mięśnie dna miednicy tworzy zespół mięśni rozciągających się od kości łonowej z przodu do kości ogonowej z tyłu. Tworzą one swoistą "hamakowatą" strukturę wspierającą narządy miednicy mniejszej. U mężczyzn należą do nich m.in.:

• m. dźwigacz odbytu (levator ani),
• m. guziczny (coccygeus),
• m. opuszkowo-gąbczasty,
• m. kulszowo-jamisty.

Ich główne funkcje to:

• wspieranie pęcherza moczowego i odbytnicy,
• kontrola oddawania moczu i stolca,
• wspomaganie funkcji seksualnych (erekcja, ejakulacja),
• utrzymanie prawidłowego ciśnienia w jamie brzusznej podczas wysiłku.

Według badań (Bo et al., 2015), prawidłowa aktywność mięśni dna miednicy ma bezpośredni wpływ na mechanizmy trzymania moczu oraz funkcje seksualne u mężczyzn.

Objawy dysfunkcji mięśni dna miednicy u mężczyzn

Zaburzenia funkcjonowania tych mięśni mogą objawiać się w różny sposób, a do najczęstszych należą:

• nietrzymanie moczu (szczególnie po prostatektomii),
• problemy z oddawaniem moczu,
• uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza,
• ból miednicy: bóle krocza, odbytu lub podbrzusza,
• problemy z zakresie życia seksualnego: zaburzenia erekcji,
• przedwczesny wytrysk,
• przewlekłe napięcie lub osłabienie mięśni w tej okolicy.

Według przeglądu systematycznego autorstwa Hall et al. (2021), około 20–40% mężczyzn po zabiegu prostatektomii doświadcza nietrzymania moczu, co czyni rehabilitację dna miednicy kluczową częścią terapii.

Problemy te mogą mieć podłoże anatomiczne, neurologiczne, pourazowe, a także związane ze stylem życia (np. praca siedząca, chroniczny stres, otyłość).

Diagnostyka i fizjoterapia dna miednicy u panów

Wizyta u fizjoterapeuty urologicznego: diagnostyka, dobór metody leczenia oraz edukacja pacjenta

Skorzystanie z pomocy fizjoterapeuty urologicznego lub fizjoterapeutki uroginekologicznej jest kluczowym elementem w procesie diagnostyki i leczenia schorzeń urologicznych. Podczas pierwszej wizyty, fizjoterapeuta przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, aby zrozumieć jego dolegliwości, historię medyczną oraz styl życia. Ważne jest, aby pacjent czuł się komfortowo i otwarcie dzielił się swoimi problemami, ponieważ wiele schorzeń urologicznych wiąże się z wrażliwymi tematami, takimi jak nietrzymanie moczu, bóle w obrębie miednicy czy zaburzenia seksualne.

Następnie specjalista wykona diagnostykę funkcjonalną oraz badanie per rectum (jeżeli pacjent wyrazi na to zgodę).

Na podstawie zebranych informacji oraz badania fizykalnego, specjalista dobiera odpowiednią metodę leczenia. Może to obejmować ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy, techniki relaksacyjne, a także terapie manualne.

Edukacja pacjenta jest także istotnym elementem terapii. Fizjoterapeuta przekazuje wiedzę na temat anatomii, funkcji mięśni dna miednicy oraz znaczenia prawidłowych nawyków w codziennym życiu. Uczy także pacjenta, jak samodzielnie wykonywać ćwiczenia w domu oraz jak unikać czynników, które mogą pogarszać jego stan.

Regularne wizyty i kontrole pozwalają na monitorowanie postępów oraz wprowadzanie ewentualnych zmian w planie leczenia. Dzięki współpracy z fizjoterapeutą urologicznym, pacjenci mogą odzyskać komfort życia i poprawić jakość swojego funkcjonowania w codziennych sytuacjach. 

Ćwiczenia mięśni dna miednicy: rozluźnienie i wzmocnienie mięśni Kegla?

Podstawą terapii są odpowiednio dobrane ćwiczenia Kegla, które mogą obejmować:

1. naukę lokalizacji i aktywacji mięśni dna miednicy,
2. izometryczne skurcze i rozluźnienie mięśni dna miednicy mężczyzn,
3. łączenie pracy mięśni dna miednicy z oddechem i postawą ciała,
4. stopniowe wydłużanie czasu napięcia i liczby powtórzeń.

Badania sugerują, że regularne ćwiczenia mięśni dna miednicy mogą znacząco poprawić kontrolę mikcji i funkcje seksualne (Dorey et al., 2004).

Elektrostymulacja mięśni Kegla u mężczyzn

To metoda wspomagająca aktywację osłabionych mięśni za pomocą impulsów elektrycznych. Przy użyciu specjalnych elektrod doodbytniczych możliwa jest precyzyjna stymulacja wybranych grup mięśniowych.

Stosowanie elektrostymulatora mięśni Kedla dla meżczyzn:

• poprawia kontrolę mikcji,
• skraca czas rehabilitacji po operacjach prostaty,
• wspiera neuroplastyczność i przywracanie funkcji mięśni.

W przeglądzie literatury autorstwa Berghmans et al. (2013), potwierdzono skuteczność elektrostymulacji jako uzupełnienia terapii zachowawczej u mężczyzn z nietrzymaniem moczu.

Biofeedback mięśni dna miednicy

To technika biologicznego sprzężenia zwrotnego, dzięki której pacjent może na ekranie monitora śledzić pracę swoich mięśni i uczyć się ich prawidłowej aktywacji. Wykorzystywane są tu czujniki EMG (elektromiograficzne) oraz czujniki ciśnieniowe.

W wielu gabinetach specjalistycznych stosowane jest urządzenie do diagnostyki i terapii Biostim, które łączy funkcję:

• elektrostymulacji,
• biofeedbacku EMG,
• oraz biofeedbacku ciśnieniowego.

Pozwala to na kompleksową personalizację terapii i szybkie uzyskiwanie efektów. Badania (Resende et al., 2012) wskazują, że trening mięśni dna miednicy z wykorzystaniem EMG biofeedbacku prowadzi do istotnej poprawy siły i koordynacji mięśniowej.

Efekty terapii i rehabilitacji

Systematyczna terapia prowadzona przez wykwalifikowaną specjalistkę może znacząco poprawić jakość życia mężczyzn:

• zmniejszyć objawy nietrzymania moczu,
• poprawić funkcje seksualne,
• zmniejszyć ból i napięcie,
• przywrócić pewność siebie i komfort psychiczny.

Warto podkreślić, że fizjoterapia dna miednicy mniejszej to proces, który wymaga zaangażowania pacjenta. Regularność ćwiczeń, cierpliwość i otwartość na współpracę z fizjoterapeutką przynoszą najlepsze efekty.

Podsumowanie - fizjoterapia urologiczna

Mięśnie Kegla u mężczyzn są nie mniej ważne niż u kobiet i mają ogromne znaczenie dla komfortu codziennego funkcjonowania. Ich osłabienie lub nadmierne napięcie może prowadzić do nietrzymania moczu, problemów seksualnych, a nawet przewlekłych bólów. Na szczęście dzięki wsparciu fizjoterapeutki uroginekologicznej i nowoczesnym metodom, takim jak ćwiczenia, elektrostymulacja czy biofeedback z wykorzystaniem urządzenia Biostim, możliwa jest skuteczna terapia.

Nie warto czekać z konsultacją, gdy pojawiają się pierwsze objawy. Dno miednicy to Twoja baza – zadbaj o nią, tak jak dbasz o inne partie mięśni.

Piśmiennictwo

1. Bo K, Frawley HC, Haylen BT, et al. (2015). "An International Urogynecological Association (IUGA)/International Continence Society (ICS) joint report on the terminology for the conservative and nonpharmacological management of female pelvic floor dysfunction." Neurourol Urodyn. 34(5): 371–381.

2. Hall LM, Wood D, Moore K. (2021). "Pelvic floor muscle training for urinary incontinence after prostatectomy: a systematic review." Neurourol Urodyn. 40(1): 17–30.

3. Dorey G, Speakman MJ, Feneley RC, et al. (2004). "Randomized controlled trial of pelvic floor muscle exercises and manometric biofeedback for post-micturition dribble in men with erectile dysfunction." BJU Int. 93(1): 121–123.

4. Berghmans B, Hendriks E, Bernards A, et al. (2013). "Electrical stimulation with non-implanted electrodes for urinary incontinence in men: a Cochrane review." Neurourol Urodyn. 32(7): 1106–1115.

5. Resende APM, Bernardes BT, Stüpp L, et al. (2012). "Electromyographic biofeedback and pelvic floor muscle training in women with stress urinary incontinence: a randomized controlled trial." Neurourol Urodyn. 31(1): 1–6.