Metody łagodzenia bólu porodowego

Co wywołuje ból porodowy?

Poród to naturalny proces, podczas którego rodząca kobieta odczuwa intensywne skurcze bólowe spowodowane m.in. skurczami macicy. Proces porodu może trwać od kilku godzin do kilkunastu godzin, w zależności od indywidualnych warunków fizjologicznych kobiety oraz innych czynników, takich jak wielkość i położenie płodu. 

Podczas pierwszych etapów porodu odczucia bólowe, które towarzyszą kobiecie, przypominają często bóle menstruacyjne i jest zazwyczaj dość łagodne. Jednak w miarę postępu porodu, intensywność bólu zwiększa się, skurcze stają się dłuższe i bardziej bolesne.

W części pierwszej porodu kobiety odczuwają ból, który jest głównie związany ze skurczami macicy, ale w kolejnych fazach stają się bardziej uciążliwe, męczące i rozproszone. Bóle okołoporodowe mogą być związane również z mięśniami dna miednicy, które są odpowiedzialne za utrzymanie siły napięcia w obrębie dna miednicy. W trakcie porodu dochodzi również do rozszerzenia kanału rodnego, aby umożliwić wypchnięcie dziecka na świat.

W okresie porodu organizm kobiety uwalnia endorfiny, które działają jak naturalne środki przeciwbólowe, łagodząc sygnał bólowy wysyłany przez nerwy czuciowe. Te procesy zachodzą na różnych fazach porodu i pomagają rodzącej kobiecie radzić sobie z bólem porodowym.

Do czego można porównać ból porodowy?

Ból porodowy jest jednym z najbardziej intensywnych i niezapomnianych doznań, jakie może przeżyć kobieta. Do czego jednak można porównać ten rodzaj bólu? Wiele porównuje go do ataku kolki, bólu podobnego do rodzenia kamienia lub uczucia rozpierania. Jednakże, ból porodowy jest często opisywany jako bardziej intensywny niż bóle menstruacyjne. Jest to też ból, którego intensywność zazwyczaj rośnie wraz z wielkością dziecka oraz stanem mięśni dna miednicy.

W trakcie poszczególnych faz porodu kobieta może doświadczać różnych rodzajów dolegliwości bólowych, a próg bólu może być różny u każdej kobiety. Warto zauważyć, że mimo bolesnych doznań, ból porodowy ma również ważne znaczenie fizjologiczne i psychologiczne, przygotowując organizm kobiety do narodzin dziecka.

Ból porodowy - jak sobie z nim radzić? Metody łagodzenia bólu porodowego

Istnieje wiele technik stosowanych w celu łagodzenie bólu porodowego kobiety. Wybór odpowiedniego sposobu może przyczynić się do łatwiejszego porodu oraz mniejszej traumy zarówno dla dziecka, jak i dla mamy. Dlatego warto rozważyć różne metody i techniki, aby znaleźć te najbardziej indywidualne i skuteczne dla danej kobiety. Możliwości są różnorodne - od korzystania z metod naturalnych, takich jak oddychanie czy aktywność podczas porodu, przez elektrostymulację TENS, po bardziej zaawansowane opcje. np. znieczulenie zewnątrzoponowe (ZZO).

Do metod przeciwbólowych zaliczyć można m.in.:

• aktywność fizyczna i stosowanie pozycji zmniejszających ból
• elektrostymulacja TENS
• masaż relaksacyjny
• techniki oddechowe i ćwiczenia relaksacyjne oraz muzykoterapia
• kąpiele i prysznic
• ciepłe lub zimne okłady
• znieczulenie farmakologiczne.

Zgodnie z obowiązującymi standardami organizacyjnego opieki okołoporodowej, każda rodząca ma prawo do łagodzenia bólu towarzyszącego porodowi. Ważne jest, aby kobieta czuła się komfortowo i miała kontrolę nad sytuacją, dlatego istotne jest, aby porozmawiać z lekarzem i położną o możliwościach skorzystania z dostępnych metod łagodzenia bólu.

Warto rozważyć naturalne metody łagodzenia bólu porodowego, które są bezpieczne i nie mają negatywnego wpływu na zdrowie matki i dziecka.

Ruch podczas porodu pozwala złagodzić ból

Aktywny poród odnosi się do porodu, podczas którego kobieta jest aktywna, porusza się, wybiera najlepszą dla siebie pozycję, aby ułatwić przebieg porodu np. przyjmuje pozycję kuczną lub pozycje wertykalne.  Zazwyczaj takie podejście pomaga skracać czas trwania porodu, zmniejsza ryzyko interwencji medycznych, a także może przynieść lepsze wyniki dla matki i dziecka.

Kobiety podczas aktywnego porodu często korzystają z piłek do ćwiczeń, bujaków, sznurków, drabinek, worka sako czy chust i pozwalają swojemu ciału reagować naturalnie na ból i kontrakcje. Aktywność fizyczna może także pomóc w zmniejszeniu bólu odczuwanego przy porodzie oraz pobudzać produkcję endorfin, które działają jak naturalne środki przeciwbólowe.

Ruch podczas porodu może pomóc otwarciu miednicy i ułatwieniu przesuwania się dziecka w drogach rodnych.

Oczywiście każda kobieta i każdy poród są inne, więc nie ma reguły, że aktywny poród zawsze będzie łatwiejszy. Jednak wiele badań i doświadczeń wskazuje, że aktywność podczas porodu może być korzystna dla przebiegu porodu i może pomóc kobiecie poczuć się bardziej pewnie i kontrolować sytuację. Dlatego warto rozważyć aktywność podczas porodu i omówić możliwości z lekarzem lub położną przed planowanymi narodzinami. 

Elektrostymulacja TENS w trakcie porodu

Jedną z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu jest elektrostymulacja tens, czyli nieinwazyjna metoda polegająca na stosowaniu małych impulsów elektrycznych przy użyciu elektrostymulatora porodowego.

Stosowanie TENS podczas porodu polega na umieszczeniu elektrod na skórze, które wysyłają impulsy elektryczne na nerwy, blokując przekazywanie bodźców bólowych do mózgu. Aparat TENS może zwiększać miejscową produkcję endorfin, które działają przeciwbólowo.

Elektrostymulator TENS do porodu to idealne rozwiązanie dla kobiet, które mają obawy dotyczące bólu podczas porodu. Są to specjalnie elektrostymulatory różniące się od tradycyjnych aparatów TENS - posiadają większe elektrody, a także, w wielu przypadkach, licznik skurczów mierzący czas ich trwania oraz czas pomiędzy nimi, co umożliwia ocenę postępów porodu. Mało tego wyposażono je w specjalnie przygotowane programy do wykorzystania podczas porodu.

Elektrostymulacja TENS może być stosowana zarówno podczas porodu, jak i w okresie poporodowym. W trakcie porodu może pomóc w złagodzeniu bólu skurczów, natomiast po porodzie może pomóc w uśmierzenia bólu pooperacyjnego i związanego z urazami.

Metoda ta jest bezpieczna dla matki i dziecka, nie powoduje skutków ubocznych i nie ma negatywnego wpływu na przebieg porodu. Do przeciwwskazań stosowania należy m.in.: rozrusznik serca lub inne wszczepione urządzenie elektryczne, przewlekłe choroby serca oraz epilepsji.

Techniki oddechowe podczas porodu

Techniki oddechowe i ćwiczenia relaksacyjne mogą pomóc kobiecie w czasie porodu, zmniejszając ból i stres oraz poprawiając ogólne doświadczenie porodowe. Oto kilka popularnych technik, które można wypróbować podczas porodu:

1. Oddech równomierny: polega na głębokim, równomiernym oddechu z przewagą wydłużania wydechu. Może to pomóc zrelaksować ciało i umysł oraz zmniejszyć napięcie.
2. Oddech rytmiczny: polega na skupieniu się na rytmicznym oddechu, np. wydech-pssssss-wdech, co pomaga odbierać ból w bardziej kontrolowany sposób.
3. Oddech między skurczami: pozwala na zrelaksowanie się między skurczami i odetchnięcie głęboko, zanim znowu nadchodzi ból.
4. Muzyka i wizualizacja: słuchanie ulubionej muzyki lub wyobrażanie sobie miejsc i sytuacji relaksacyjnych może pomóc odprężyć się i zrelaksować.
5. Dotyk i masaż: delikatne dotykanie i masowanie ciała przez partnera lub osobę towarzyszącą może pomóc zmniejszyć napięcie i ból. Jedną z opcji jest masaż dolnego odcinka kręgosłupa lub okolic części krzyżowej. Należy pamiętać, że ręce osoby masującej powinny być ciepłe.

Pamiętaj, że kluczem do skuteczności tych technik jest regularne praktykowanie ich przed porodem, aby móc je z łatwością wykorzystać w czasie oczekiwanej pracy porodowej. 

Przeciwbólowe działanie wody podczas porodu

Podczas porodu zaleca się stosowanie ciepłej wody pod prysznicem lub w wannie, ponieważ może to pomóc zmniejszyć ból i napięcie mięśniowe oraz zrelaksować ciało i poprawić krążenie. Prysznic można stosować już na początku pierwszej fazy porodu, podczas gdy kąpiel w wannie zalecana jest po osiągnięciu 5 cm rozwarcia. 

W przypadku prysznica strumień ciepłej wody powinien być skierowany na plecy lub brzuch rodzącej, która może korzystać z piłki położniczej pod prysznicem lub wykonywać ruchy kucające.

Cały czas należy pilnować temperatury wody, która nie może być ani za zimna, ani za gorąca. 

Ciepłe i zimne okłady podczas porodu

Ciepłe i zimne okłady mogą być stosowane podczas porodu w celu złagodzenia bólu i poprawy komfortu rodzącej. 

Ciepłe okłady mogą pomóc rozluźnić mięśnie, zmniejszyć napięcie i ułatwić poród. Mogą być stosowane na dolnej części pleców, brzucha lub okolicach krocza.

Zimne okłady natomiast mogą być pomocne w redukcji obrzęków, zmniejszeniu bólu i łagodzeniu stanów zapalnych. Mogą być stosowane na okolicach krocza, pachwin, pleców lub innych miejscach, gdzie występuje dyskomfort.

Farmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego

Podczas porodu można skorzystać z farmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego. Farmakologiczne metody znieczulenia podczas porodu mogą obejmować:

1. Znieczulenie ogólne - podawane w przypadkach, gdy konieczna jest pilna interwencja lub cięcie cesarskie.
2. Znieczulenie miejscowe - podawane przez położną lub lekarza przy pomocy zastrzyków lub kremów na okolicę podbrzusza lub krocza.
3. Znieczulenie zewnątrzoponowe (PDA) - polega na podaniu środka znieczulającego do przestrzeni zewnątrzoponowej rdzenia kręgowego, co blokuje przekazywanie sygnałów bólowych.
4. Znieczulenie przewodowe np. znieczulenie podpajęczynówkowe, epiduralne - również polegające na podaniu leku znieczulającego do okolic rdzenia kręgowego, ale w przewód kręgowy.
5. Znieczulenie wziewne - mniej popularne, ale czasem stosowane w przypadkach, gdy inne metody nie są skuteczne lub niebezpieczne np. podtlenek azotu tzw. gaz rozweselający.

Kobiety często zastanawiają się czy metody farmakologiczne podczas porodu jest bezpieczne? Otóż znieczulenie farmakologiczne podczas porodu może być zarówno bezpieczne, jak i szkodliwe. Bezpieczeństwo znieczulenia zależy od wielu czynników, takich jak doświadczenie personelu medycznego i odpowiednie monitorowanie matki i dziecka podczas procedury. Jednak istnieje ryzyko szkodliwych skutków, takich jak obniżenie ciśnienia krwi czy trudności w oddychaniu.

Podsumowanie

Ważne jest, aby przed zastosowaniem jakichkolwiek metod uśmierzania bólu porodowego skonsultować się z położną lub lekarzem, aby upewnić się czy dana metoda jest odpowiednia i bezpieczna dla matki i dziecka. Dodatkowo, należy pamiętać, że każda kobieta może mieć indywidualne preferencje co do rodzaju okładów (ciepłych lub zimnych) i warto zwracać uwagę na reakcję organizmu.