Proktolog – czym się zajmuje i jak wygląda wizyta u proktologa? Badania stosowane w proktologii.

Czym jest proktologia?

Proktologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się diagnostyką, leczeniem oraz profilaktyką chorób końcowego odcinka przewodu pokarmowego, czyli odbytnicy, kanału odbytu i odbytu. Proktolog to lekarz specjalizujący się zarówno w schorzeniach proktologicznych, jak i często pokrewnych problemach gastrologicznych. Chociaż temat może wydawać się krępujący, wizyty u proktologa są kluczowe dla zachowania zdrowia i komfortu życia, zwłaszcza gdy pojawiają się uciążliwe objawy.

Proktolog – czym się zajmuje i jakie choroby leczy proktolog?

Czym zajmuje się proktolog? Proktolog diagnozuje i leczy choroby takie jak:

Hemoroidy (żylaki odbytu)

Najczęstsza dolegliwość proktologiczna, objawiająca się swędzeniem, bólem, krwawieniem lub uczuciem niepełnego wypróżnienia.

Szczelina odbytu

Drobne pęknięcie błony śluzowej, powodujące intensywny ból podczas wypróżnienia.

Przetoki okołoodbytowe

Patologiczne połączenia między odbytem a skórą wokół odbytu, często związane z ropniami.

Ropnie odbytu 

Bolesne, wypełnione ropą zmiany, które mogą prowadzić do poważniejszych powikłań, jeśli nie są leczone.

Wypadanie odbytnicy

Stan, w którym odbytnica przesuwa się poza naturalne położenie, co powoduje dyskomfort i problemy z wypróżnieniami.

Krwawienie z odbytu 

Związane z hemoroidami, szczeliną odbytu lub poważniejszymi schorzeniami, np. polipami czy nowotworami.

Nietrzymanie stolca

Problem z kontrolą oddawania stolca, związany z osłabieniem mięśni zwieraczy odbytu.

Nowotwory odbytnicy i odbytu

Wczesne rozpoznanie może uratować życie, dlatego w razie niepokojących objawów należy jak najszybciej udać się na badanie.

Kiedy warto udać się do lekarza proktologa?

Kiedy udać się do proktologa? Do proktologa warto udać się, jeśli zauważysz objawy w obrębie końcowego odcinka układu pokarmowego takie jak:

• Krwawienie z odbytu, zwłaszcza podczas wypróżnienia,
• Ból odbytu lub pieczenie w okolicach odbytu,
• Uczucie niepełnego wypróżnienia,
• Guzki lub obrzęki w okolicach odbytu,
• Świąd, wyciek ropy lub innych wydzielin,
• Zmiany rytmu wypróżnień, np. nagłe zaparcia lub biegunki.

Wczesne wykrycie schorzeń proktologicznych pozwala na skuteczne leczenie, zanim problem stanie się poważniejszy. Zlekceważenie objawów może prowadzić do powikłań, takich jak przewlekłe stany zapalne, ropnie czy nawet rozwój nowotworów.

Jak wygląda wizyta u proktologa?

Wizyta u proktologa często budzi wstyd i niepokój, ale warto pamiętać, że dla lekarza jest to rutynowa procedura, a jego celem jest pomoc pacjentowi. Wizyta składa się z kilku etapów:

1. Wywiad lekarski

Na początku proktolog przeprowadza wywiad z pacjentem, podczas którego zada pytania dotyczące objawów, ich nasilenia, czasu trwania oraz okoliczności, w których się pojawiają. Mogą paść pytania dotyczące stylu życia, diety, nawyków związanych z wypróżnianiem czy historii chorób w rodzinie. Warto odpowiedzieć na te pytania szczerze, ponieważ dostarczają one kluczowych informacji dla postawienia trafnej diagnozy.

2. Badanie fizykalne - wygląda badanie proktologiczne?

Następnie lekarz proktolog przeprowadza badanie proktologiczne. Najczęściej pacjent jest proszony o położenie się na boku z podkurczonymi nogami lub przyjęcie pozycji kolanowo-łokciowej. Badanie obejmuje:

• Ocenę zewnętrzną okolic odbytu – lekarz sprawdza widoczne zmiany, np. guzki, szczeliny, przetoki czy obrzęki.
• Badanie per rectum – badanie odbytu i odbytnicy palpacyjne, które polega na delikatnym wprowadzeniu palca w rękawiczce do odbytnicy. Pozwala ono ocenić napięcie zwieraczy, obecność zmian, guzów czy bolesnych miejsc.
• Badanie anoskopowe – w przypadku potrzeby dokładniejszego wglądu lekarz może użyć anoskopu, niewielkiego przyrządu umożliwiającego obejrzenie wnętrza odbytnicy.

Całe badanie jest krótkie i nie powinno być bolesne, choć może powodować chwilowy dyskomfort.

3. Diagnostyka dodatkowa pacjenta

Jeśli zachodzi taka potrzeba, proktolog może zlecić dodatkowe badania, takie jak kolonoskopia, rektoskopia, USG transrektalne, tomografia komputerowa czy badania laboratoryjne (np. morfologia, badanie kału na obecność krwi utajonej).

Jak przygotować się do wizyty u proktologa?

Odpowiednie przygotowanie do wizyty ułatwia lekarzowi przeprowadzenie badania i zwiększa jego skuteczność diagnostyczną. Kluczowe wskazówki obejmują:

1. Dieta lekkostrawna – na dzień przed wizytą warto unikać ciężkostrawnych, wzdymających potraw, które mogą powodować dyskomfort w czasie badania.
2. Lewatywa lub czopki przeczyszczające – w większości przypadków lekarz zaleca oczyszczenie odbytnicy przed wizytą. Można to zrobić za pomocą gotowych preparatów dostępnych w aptece.
3. Higiena osobista – zadbaj o dokładne umycie okolic odbytu, by zapewnić komfort sobie i lekarzowi.
4. Dokumentacja medyczna – zabierz wyniki wcześniejszych badań, listę przyjmowanych leków i ewentualne skierowanie.

Pamiętaj, że stres i wstyd to naturalne emocje, ale lekarz podchodzi do pacjenta profesjonalnie i empatycznie.

Jakie badania wykonuje specjalista proktolog?

Proktolog może zlecić różne badania diagnostyczne w zależności od objawów i podejrzeń. Oto najczęstsze z nich:

• Anoskopia – oględziny kanału odbytu i dolnej części odbytnicy za pomocą wziernika.
• Rektoskopia – bardziej szczegółowe badanie odbytnicy i esicy.
• Kolonoskopia – badanie całego jelita grubego, często z pobraniem wycinków do biopsji.
• USG transrektalne – obrazowanie odbytnicy i otaczających ją tkanek przy użyciu ultrasonografu.
• Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – stosowane w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych lub bardziej złożonych zmian.

Podsumowanie

Wizyta u proktologa to krok w stronę zdrowia, szczególnie jeśli zauważasz niepokojące objawy w okolicach odbytu. Specjalizacja ta zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem różnych schorzeń, od hemoroidów po nowotwory odbytnicy. Chociaż temat może budzić wstyd, warto pamiętać, że dla lekarza jest to codzienna praktyka, a badanie jest szybkie i bezbolesne. Odpowiednie przygotowanie i otwartość pomogą w skutecznej diagnostyce i leczeniu, poprawiając komfort życia i zdrowie pacjenta.

Piśmiennictwo:

1. https://dpmed.pl/blog/proktolog-czym-sie-zajmuje-i-kiedy-sie-do-niego-udac/

2. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/165393,badanie-kliniczne-w-proktologii