Andropauza - objawy i skutki męskiego klimakterium. Jak je złagodzić?

Czym jest andropauza u mężczyzn ?

O menopauzie słyszeli chyba wszyscy. A czy ktoś słyszał o andropauzie? Inną nazwą określającą andropauzę jest andropenia. Mówi się także bardziej potocznie o “męskim przekwitaniu”, “męskim klimatkerium” czy też “kryzysie wieku średniego”.

Dla przypomnienia menopauza u kobiet to stan, w którym wygasa funkcja jajników u kobiet. U mężczyzn andropauza przebiega jako proces w odróżnieniu do menopauzy, której objawy zazwyczaj pojawiają się z dużym nasileniem w określonym czasie.

Andropauza dotyczy około 50% mężczyzn po 55 roku życia. Jest to wciąż temat tabu, o którym mało mówią zarówno sami mężczyźni, jak i medycy.

Menopauza a andropauza - płodność

Menopauza i andropauza mają różny wpływ na płodność kobiet i mężczyzn. W przypadku kobiecej menopauzy, kobieta traci zdolność do naturalnego poczęcia, ponieważ ustaje owulacja i produkcja komórek jajowych, co oznacza koniec okresu płodności.

U mężczyzn, andropauza nie prowadzi do całkowitej utraty płodności, choć obniżenie poziomu testosteronu może zmniejszyć ilość i jakość plemników, co może utrudniać zapłodnienie. Mężczyźni w andropauzie nadal mogą być płodni, choć ich zdolność do prokreacji może być osłabiona. W przeciwieństwie do kobiet, mężczyźni mogą mieć dzieci w późniejszym wieku.

Okres andropauzy, czyli czas zmian hormonalnych

Andropauza to niełatwy okres w życiu mężczyzny. Czy jesteśmy w stanie powiedzieć w jakim wieku u mężczyzn pojawiają się pierwsze objawy? Tak, po 50-tce. Jak długo trwa andropauza? Andropauza jest powolnym procesem, który trwa do śmierci. W tym czasie w organizmie mężczyzny dochodzi do sytuacji, w której zaczyna brakować następujących hormonów:

• testosteronu
• dihydrotestosteronu
• hormonu wzrostu
• melatoniny
• DHEA - (dehydroepiandrosteron) to hormon steroidowy, który jest produkowany głównie przez nadnercza, a w mniejszych ilościach przez jajniki i jądra. Jest prekursorem innych hormonów, takich jak testosteron i estrogen, co oznacza, że organizm przekształca DHEA w te hormony w zależności od potrzeb.

Skutki tych niedoborów objawiają się różnymi dolegliwościami oraz symptomami. W odróżnieniu od menopauzy funkcje wydzielania hormonów (endokrynne i egzokrynne) są zachowane.

Przebieg andropauzy zależy od:

• stanu zdrowia
• stylu życia
• sposobu odżywiania się
• stosowania używek

Duży wpływ na przebieg andropauzy mają choroby, z którymi boryka się mężczyzna, zwłaszcza choroby przewlekłe.

W jakim wieku zaczyna się i jak długo trwa andropauza?

Andropauza rozpoczyna się po 50 roku życia i trwa, aż do śmierci.

Między 55 a 65 rokiem życia u mężczyzn występuje:

• nadciśnienie tętnicze - u 40% mężczyzn
• podwyższone stężenie cholesterolu - u 30% mężczyzn

U mężczyzn w wieku 75-80 lat:

• przebyty zawał serca - 26%
• cukrzyca - 10%
• przerost gruczołu krokowego (prostaty) - 44%

Szacuje się, że częstość występowania andropauzy wynosi:

• po 50 roku życia - 10-20%
• po 6o roku życia - 20-30%
• po 70 roku życia - 30-40%
• po 80 roku życia - 40-50%

Objawy andropauzy

Andropauza cechuje się fizycznymi i psychicznymi objawami:

• zmniejszenie masy ciała i masy mięśniowej
• otyłość
• otyłość brzuszna
• może obniżać się samoocena
• zmniejszenie gęstości tkanki kostnej (osteopenia, osteoporoza)

Warto wiedzieć, że gospodarka hormonalna mężczyzn po 50 roku życia może wpływać na ich stan emocjonalny. Jest to zależne także od innych czynników takich jak:

• czynniki psychospołeczne
• czynniki socjoekonomiczne
• styl życia
• genetyka
• używki
• leki

Androgeny oddziałują nie tylko na układ rozrodczy, ale także ośrodkowy układ nerwowy. Wpływ zaburzeń gospodarki hormonalnej może objawiać się jako zespół objawów psychicznych andropauzy.

Andropauza – objawy psychiczne męskiego klimakterium

Psychiczne objawy andropauzy nie są nigdy jednoznaczne, ale hormony płciowe wpływają na funkcjonowanie mężczyzn. Mogą pojawić się następujące objawy:

• niepokój
• lęk
• nerwowość
• bóle i zawroty głowy
• depresja
• bezsenność
• obniżona samoocena
• przewlekłe zmęczenie
• problemy z pamięcią i koncentracją

Inne objawy:

• zmniejszona aktywność seksualna spowodowana brakiem akceptacji własnej osoby, często wyolbrzymianiem problemów zdrowotnych,
• niechęć i agresja do osób młodszych i sprawniejszych fizycznie,
• obniżenie spermatogenezy,
• ginekomastia,
• pogorszenie libido,
• insulinooporność,
• bóle kończyn i ograniczenie ruchomości,
• bóle gonad,
• uderzenia gorąca, pocenie się,
• problemy z zasypianiem,
• częste oddawanie moczu w nocy,
• niepełne opróżnianie pęcherza,
• nietrzymanie moczu,
• problemy z erekcją,
• problemy z potencją,
• zaburzenia fibrynolizy i gospodarki wodno-elektrolitowej,
• pogorszenia czynności krwiotwórczej,
• nasilenia aterogenezy.

Co panowie wiedzą o andropauzie?

Z badań wynika, iż:

• 70% ankietowanych mężczyzn nie wie czym jest andropauza i jak mogą wyglądać objawy.
• 82% respondentów stwierdziło, iż ilość dostępnych informacji nie jest wystarczająca, przez co nie mogą pogłębiać wiedzy o tym problemie.
• Jednocześnie 60% ankietowanych nie wyraziło potrzeby zgłębienia tego tematu.
• 78% badanych miało wiedzę na temat raka prostaty i zagrożeń wynikających z przerostu gruczołu krokowego.
• 48% mężczyzn nie wykonywało badań profilaktycznych w kierunku wczesnego wykrycia raka prostaty.
• Wielu mężczyzn, którzy brali udział w badaniu przyznało, że dostrzega u siebie objawy andropauzy.

Leczenie andropauzy - czy można złagodzić objawy?

Polega ono na:

• terapii hormonalnej: aby wspomóc mężczyzn, którzy doświadczają objawów andropauzy warto, aby skonsultować się z lekarzem w celu przyjmowania testosteronu (hormonalna terapia zastępcza),
• zmianie stylu życia: warto także dokonać zmian stylu życia,
• wsparciu psychologicznemu: warto także rozważyć wizytę u psychologa, w celu poradzenia sobie z emocjami.

Andorpauza - profilaktyka

W szczególności warto zadbać o takie aspekty zdrowia jak:

• zdrowa dieta,
• regularna aktywność fizyczna,
• unikanie używek,
• badania lekarskie: kontrola poziomu testosteronu i ogólnego stanu zdrowia.

Zarówno leczenie, jak i profilaktyka mają na celu poprawę komfortu życia zarówno samych mężczyzn, jak i ich partnerek, żon oraz całej rodziny.

Andropauza a seksualność

Andropauza jest procesem związanym ze starzeniem się mężczyzn i ma istotny wpływ na ich seksualność. Jednym z głównych objawów jest stopniowy spadek poziomu testosteronu, co może prowadzić do obniżenia libido i zmniejszenia zainteresowania seksem. Mężczyźni mogą doświadczać trudności z erekcją oraz wydłużenia czasu potrzebnego do osiągnięcia satysfakcji seksualnej. Zmiany zachodzące w organizmie mężczyzny mogą powodować frustrację i wpływać na pewność siebie, co dodatkowo osłabia życie intymne.

Pomimo tych wyzwań, wielu mężczyzn w okresie andropauzy nadal może cieszyć się aktywnością seksualną, choć czasem wymaga to dostosowania się do nowych warunków fizycznych i psychologicznych. Odpowiednia komunikacja z partnerką oraz otwartość na zmiany w relacji mogą pomóc w zachowaniu bliskości. Warto również zwrócić uwagę na zdrowy tryb życia, regularną aktywność fizyczną i zdrową dietę, które mogą wspomóc utrzymanie sprawności seksualnej.

Niektórzy mężczyźni decydują się na terapię hormonalną, która może złagodzić objawy spadku testosteronu i poprawić jakość życia seksualnego. Kluczowe jest jednak skonsultowanie się z lekarzem, aby dobrać odpowiednie metody wsparcia. Andropauza nie oznacza końca życia seksualnego, a raczej nowy etap, który wymaga elastyczności i odpowiedniego podejścia do zmieniających się potrzeb organizmu.

Andropauza a prostata

Prostata i andropauza są ze sobą związane, ponieważ zmiany hormonalne, zwłaszcza spadek poziomu testosteronu, które zachodzą w okresie andropauzy, mogą wpływać na funkcjonowanie prostaty. W tym czasie mężczyźni często doświadczają przerostu prostaty, znanego jako łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH), co może powodować problemy z oddawaniem moczu, takie jak częste wizyty w toalecie, trudności z rozpoczęciem oddawania moczu lub osłabiony strumień moczu.

Zmiany hormonalne w okresie andropauzy mogą również wpływać na ryzyko rozwoju raka prostaty, choć to schorzenie może wystąpić niezależnie od poziomu testosteronu. Właściwa diagnostyka i regularne badania prostaty są kluczowe dla zdrowia mężczyzn w starszym wieku, zwłaszcza że objawy związane z prostatą mogą być wcześnie wykryte i leczone. Warto również zwrócić uwagę na zdrowy styl życia, który może wspierać zdrowie prostaty i zmniejszać ryzyko problemów, takich jak przerost czy nowotwór tego gruczołu.

Andropauza a zaburzenia erekcji

Andropauza często wiąże się z zaburzeniami erekcji, które są wynikiem stopniowego spadku poziomu testosteronu w organizmie mężczyzny. Obniżenie tego hormonu może prowadzić do zmniejszenia popędu seksualnego oraz trudności w uzyskaniu i utrzymaniu erekcji. Choć zaburzenia erekcji są częste w okresie andropauzy, nie zawsze są one bezpośrednim skutkiem spadku testosteronu – mogą na nie wpływać również inne czynniki, takie jak stres, zmęczenie, choroby serca czy cukrzyca. Warto podkreślić, że zmiany te są naturalne, ale mogą być frustrujące i wpływać na jakość życia seksualnego.

Mężczyźni z zaburzeniami erekcji w okresie andropauzy mogą szukać pomocy u specjalistów, którzy zalecają odpowiednie leczenie, takie jak terapia hormonalna lub leki na erekcję. Regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta również mogą wspierać funkcjonowanie układu krążenia, co wpływa na poprawę sprawności seksualnej. Otwartość na rozmowy z partnerką oraz elastyczność w podejściu do intymności pomagają radzić sobie z tymi wyzwaniami w sposób konstruktywny.

Andropauza - podsumowanie

Andropauza, zwana również męskim przekwitaniem, to proces starzenia się organizmu, który dotyka mężczyzn po 50. roku życia. W okresie tym zmiany hormonalne, w tym spadek stężenia testosteronu, prowadzą do pojawienia się objawów zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Typowe objawy andropauzy u mężczyzn to zaburzenia erekcji, problemy ze snem, częste oddawanie moczu oraz obniżenie nastroju. Wraz z wiekiem organizm mężczyzny traci niektóre funkcje seksualne i zmniejsza się poziom hormonu, co wpływa na jakość życia seksualnego i ogólne funkcjonowanie. Objawy ze sfery psychicznej, takie jak kryzys wieku średniego czy obniżenie nastroju, mogą być równie dotkliwe jak fizyczne zmiany.

Andropauza trwa do końca życia, a pierwsze objawy mogą pojawić się już w wieku średnim. Leczenie andropauzy obejmuje m.in. hormonalną terapię zastępczą, która ma na celu złagodzić objawy poprzez regulację poziomu testosteronu we krwi. Androlog może również zalecić podawanie gonadotropiny kosmówkowej, by poprawić funkcje seksualne i ogólny stan zdrowia. Ważną rolę w łagodzeniu objawów odgrywa zmiana stylu życia, w tym regularna aktywność fizyczna oraz dbanie o zdrowie psychiczne. Choć andropauza jest naturalnym etapem w życiu mężczyzny, leczenie może znacząco poprawić jakość życia i zmniejszyć wpływ procesu starzenia na codzienne funkcjonowanie.

Piśmiennictwo:
1. Walaszek, K., Tomala, B., Kowalska, I., & Rej-Kietla, A. (2017). Andropauza i proces starzenia się a jakość życia mężczyzn po 50. roku życia. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 11, No. 5, pp. 209-215).
2. Mędraœ, M. (2002). Andropauza i menopauza–dwie strony tego samego problemu. Przegląd menopauzalny, 4, 54-58.