Na czym polega fizjoterapia uroginekologiczna i w czym może pomóc fizjoterapeutka uroginekologiczna?
Czym jest fizjoterapia uroginekologiczna?
Fizjoterapia uroginekologiczna to dziedzina fizjoterapii zajmująca się zdrowiem kobiecym. Jeszcze do niedawna mało znana część fizjoterapii, która zyskuje na znaczeniu w ostatnich latach. Na czym polega terapia? Fizjoterapia uroginekologiczna obejmuje diagnostykę, leczenie i profilaktykę dysfunkcji mięśni dna miednicy oraz układu moczowo-płciowego u kobiet (ale także mężczyzn i dzieci). Jest to szczególnie pomocna w problemach takich jak nietrzymanie moczu, napięcia tkanek miednicy mniejszej, blizny w obrębie miednicy, blizny po cesarskim cięciu, przygotowanie do porodu, ból podczas stosunku, obniżenia narządów miednicy lub rehabilitacja po leczeniu operacyjnym.
Terapia uroginekologiczna pomaga w wielu problemach w zakresie dna miednicy, a co za tym idzie wpływa na poprawę jakości życia pacjentki.
Na czym polega i w czym może pomóc fizjoterapia uroginekologiczna?
Nietrzymanie moczu (wysiłkowe, naglące, mieszane)
Jeśli cierpisz z powodu niekontrolowanego wycieku moczu podczas czynności dnia codziennego jak np. wchodzenie po schodach, podskoki, kichanie, kasłanie czy bieganie warto umówić się do specjalisty, ponieważ prawdopodobnie Twoje dno miednicy jest mięśniowo osłabione i wymaga wsparcia. Jeśli jednak cierpisz z powodu częstego chodzenia do toalety, bo Twój pęcherz "woła", mimo że przed chwilą byłaś w toalecie i wiesz, że nie jest wypełniony to może oznaczać, że borykasz się z pęcherzem nadreaktywny i w tym przypadku również warto odwiedzić fizjoterapeutkę.
Obniżenie narządów miednicy mniejszej
Byłaś u ginekologa i zdiagnozowano u Ciebie obniżenie narządów miednicy mniejszej (macica, pęcherz, odbytnica), albo sama odczuwasz "ciało obce" wewnątrz pochwy lub że "coś" wysuwa się z pochwy podczas kichania, kasłania, podnoszenia ciężarów czy po całym dniu? I w tym przypadku przychodzi na pomoc fizjoterapia dna miednicy oferująca szeroki wachlarz metod wspierających dno miednicy.
Przygotowanie do zabiegu ginekologicznego
Jeśli planujesz zabieg z powodu nietrzymania moczu, obniżenia narządów, przepukliny, cesarskie cięcie czy histerektomię, to warto przygotować się uprzednio u fizjoterapeutki uroginekologicznej, aby rekonwalescencja przebiegała szybciej i efektywniej. Taka fizjoterapia będzie również istotna po zabiegu, aby wesprzeć tkanki w regeneracji i wdrożyć profilaktykę.
Terapia blizn po cesarskim cięciu i nacięciu/pęknięciu krocza
To niezwykle ważne w zdrowiu kobiecym, aby zadbać o bliznę. Terapia pozwala zadbać o to, aby blizna była elastyczna, ruchoma, niezlepiona z okolicznymi tkankami, z pełnym czuciem oraz estetyczna. Blizna remodeluje się do 2 lat, dlatego istotnym jest odwiedzenie fizjoterapeutki w okresie od 6 tygodni po operacji/zabiegu do 2 lat. Blizny starsze również mogą poddać się terapii, ale efekty mogą być znacznie mniejsze i trudniejsze do osiągniecia, ale zawsze warto!
Bolesne miesiączki i endometrioza
Ból nie powinien być wpisany w życie kobiety, ból nie świadczy o zdrowiu. Miesiączka może sprawić dyskomfort i ból, ale nie powinien być on paraliżujący i wykluczający z codziennego życia. Macica musi się obkurczać i oczyszczać, co może powodować dolegliwości bólowe, ale tylko i wyłącznie w stopniu znośnym i akceptowalnym dla kobiety. Jeśli zmagasz się z bólem miednicy mniejszej warto udać się do fizjoterapeutki, aby pokazała Ci jak można sobie pomoc.
Ból podczas współżycia
Seks dla kobiety powinien być miłą, intymną i przyjemną chwilą, a nie bólem, dyskomfortem czy trudnością. Podczas terapii pracujemy nad napięciem mięśni dna miednicy oraz statyką narządów miednicy mniejszej, aby ich wspólna praca dała zaskakujące efekty, a kobieta odzyskała komfort współżycia.
Ból w obrębie miednicy mniejszej
Ból nieznanego pochodzenia albo bol trudny do opisania często spędza sen z powiek wielu kobietom. Jeśli borykasz się z nawracającym, falowym, różnym bólem, a wyniki badań są prawidłowe to warto odwiedzić fizjoterapeutkę. Specjalistki z tej dziedziny znają skuteczne metody na poradzenie sobie z problemem bólu w obrębie miednicy mniejszej.
Infekcje intymne
Czasem wyniki badań i wymazy nie wskazują na infekcje, a ty masz pełne objawy infekcyjne? Albo borykasz się z nawracającymi infekcjami intymnymi? Może to świadczyć o nieprawidłowo działającym aparacie mięśniowym w dnie miednicy, ale również wydolności naczyń krwionośnych czy nawet zaburzeń limfatycznych. Warto odwiedzić fizjoterapeutkę uroginekologiczną, która wdroży terapię dna miednicy i poprawi jego pracę.
Zaparcia
Nie od dziś wiadomo, że "życie kręci się wokół stolca" jeśli on jest regularny i prawidłowy, to organizm jest szczęśliwy. Przyczyn zaparć jest wiele, może to być wynik napięć w obrębie miednicy mniejszej zarówno narządów, jak i mięśni. Z pomocą przychodzą fizjoterapeuci, którzy znają metody poprawiające prace układu pokarmowego i wydalniczego.
Fizjoterapia uroginekologiczna w ciąży
Ciąża to dla niektórych kobiet niezwykle trudny czas, ponieważ zmagają się z różnymi dolegliwościami takimi jak ból odcinka lędźwiowego, zgaga, ból między łopatkami, rwa kulszowa, obrzęki kończyn dolnych, drętwienie kończyn górnych, hemoroidy, nietrzymanie moczu, niestabilność lub rozejście spojenia łonowego. Podczas ciąży zmienia się statyka ciała kobiety, co wiąże się ze zmianą środka ciężkości i znacznym obciążeniem stawów i kręgosłupa. Dodatkowo następuje wybuch hormonów takich jak relaksyna i elastyna co sprawia, że niektóre stawy się zbyt mocno rozchodzą powodując ból. Z takimi dolegliwościami warto udać się do fizjoterapeutki urogilekologicznej i ulżyć w tym wymagającym dla ciała czasie.
Przygotowanie ciała do ciąży i do porodu
Istotnym jest, aby ciało było gotowe na tak duże wyzwanie jakim jest ciąża i poród. Świadomość swojego ciała i współpraca z nim może okazać się kluczowa w przebiegu tych wydarzeń. Podczas wizyt u fizjoterapeutki nauczysz się świadomie aktywować i relaksować dno miednicy, poznasz techniki przygotowujące krocze do porodu oraz zdobędziesz umiejętności, które możesz wykorzystać, aby ulżyć sobie w dolegliwościach bólowych. Położne podczas akcji porodowej bardzo sobie cenią prace z kobietą, która jest świadoma i przygotowana. Będziesz gotowa na różne scenariusze, a przede wszystkim na to co możesz zrobić, aby ułatwić regenerację swojego ciała w ciąży i po porodzie, szczególnie w okresie połogu.
Wizyta poporodowa
Umownym terminem takiej wizyty jest 4-6 tygodni po porodzie, ale możesz rozpocząć fizjoterapię znacznie wcześniej, bo już od pierwszych dni po narodzinach dziecka. Dlatego tak ważnym jest odwiedzenie fizjoterapeutki przed porodem, bo wyedukuje Cię co możesz, a czego nie i jak wspierać swoje ciało w regeneracji od pierwszej doby. Twój organizm ma czas na dojście do siebie. Przez 6 tygodni będziesz widziała najwięcej zmian w nim, jeśli po tym czasie nadal zauważysz w swoim ciele dysfunkcje, które Cię drażnią i chcesz je wyeliminować to jest to idealny moment na rozpoczęcie rehabilitacji. Im szybciej tym lepiej, ale w zgodzie ze sobą i tym co w danym momencie jest dla Ciebie najważniejsze i na ile możesz sobie pozwolić czasowo i wydolnościowo. Nowy scenariusz dnia i obowiązki w pierwszych tygodniach mogą przytłoczyć, nie przejmuj się jeśli nie uda Ci się odwiedzić fizjoterapeutki w pierwszych tygodniach, później też jest na to czas i przestrzeń.
Profilaktyka problemów z mięśniami dna miednicy
Profilaktyka to również istotny powód dla którego można wygrać się do fizjoterapeutki uroginekologicznej. Fizjoterapeutka uroginekologiczna może ocenić stan mięśni dna miednicy, nauczyć pacjentki, jak je prawidłowo wzmacniać oraz pokazać techniki oddechowe, które wspierają funkcjonowanie całego układu. Regularne ćwiczenia i świadomość ciała pomagają nie tylko w zapobieganiu problemom zdrowotnym, ale również w poprawie jakości życia.
Dzięki profilaktyce można również zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań po porodzie czy w okresie menopauzy. Warto pamiętać, że dbanie o zdrowie intymne to nie tylko kwestia komfortu, ale również ogólnego samopoczucia i pewności siebie. Dlatego regularne wizyty u fizjoterapeutki uroginekologicznej mogą być kluczowym elementem zdrowego stylu życia.
Podsumowanie - wskazania do fizjoterapii uroginekologicznej?
Fizjoterapia uroginekologiczna zajmuje się:
- Kobietami w ciąży i po porodzie siłami natury, jak i poprzez cesarskie cięcie (nawet po wielu latach)
- Kobietami chcącymi przygotować się do porodu
- Kobietami zmagającymi się z bólem podczas ciąży np. lędźwiowym
- Osobami z nietrzymaniem moczu (wysiłkowym, naglącym, mieszanym)
- Osobami z zaparciami i biegunkami
- Osobami cierpiącymi na bóle miednicy, bolesne miesiączki czy dyspareunię (ból podczas stosunku)
- Kobietami z konsekwencjami powikłań pooperacyjnych i urologicznych
- Kobietami z obniżeniami narządów rodnych
- Osobami, u których konieczna jest poprawa kondycji mięśni dna miednicy czy mięśni brzucha
- Kobietami z rozejściem mięśnia prostego brzucha
To skuteczna, bezpieczna i nieinwazyjna metoda leczenia, która poprawia komfort życia.
Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego?
Fizjoterapeutka uroginekologiczna przeprowadza wywiad medyczny oraz badanie palpacyjne, które powinno zostać uprzednio szczegółowo opisane pacjentce, może ona zgodzić się na takie badanie lub nie oraz może w każdej chwili je przerwać. Badanie wewnętrzne wykonuje się w celu sprawdzenia koordynacji i wydolności mięśni dna miednicy, wprowadzany jest do pochwy jeden lub dwa palce, a następnie pacjentka wykonuje polecenia napinania mięśni dna miednicy w zalecony sposób.
Oprócz badania wewnętrznego terapeutka ocenia postawę, mechanizm oddychania oraz blizny. Do badania może użyć różnych sprzętów medycznych, aby jej diagnoza była precyzyjna np. USG, EMG, przyrządy fizjoterapeutyczne (np. piny).
Techniki, jakie stosuje fizjoterapeuta uroginekologiczny
- Ćwiczenia mięśni dna miednicy (np. metoda Kegla, biofeedback)
- Ćwiczenia oddechowe i korekcja postawy
- Techniki manualne (mobilizacja blizn, masaż)
- Elektrostymulacja i trening propriocepcji
- Edukacja pacjentki w zakresie ergonomii czynności dnia codziennego
Ćwiczenia mięśni dna miednicy
- Odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy (np. ćwiczenia Kegla)
- Nauka relaksacji mięśni dna miednicy
- Ćwiczenia z biofeedbackiem – pacjentka widzi na żywo pracę swoich mięśni dna miednicy (na komputerze, ekranie urządzenia, telefonie)
- Metoda BeBo® – trening mięśni dna miednicy
Metoda BeBo® w rehabilitacji uroginekologicznej
To holistyczny system ćwiczeń, który koncentruje się na świadomej aktywacji, wzmacnianiu oraz relaksacji mięśni dna miednicy. Metoda została opracowana w Szwajcarii i opiera się na połączeniu wiedzy anatomicznej, świadomego ruchu oraz prawidłowej postawy i oddychania. Podstawą takiego treningu są wyobrażenia, dzięki którym łatwiej wykonywać konkretne ćwiczenia mięśni dna miednicy.
Przykładowe ćwiczenie "Ziarenko ryżu"
Wyobraź sobie, że siedzisz na ziarenkach ryżu i chcesz mięśniami dna miednicy podnieść jedno malutkie ziarenko delikatnie napinając mięśnie dna miednicy, następnie podnieść maksymalnie ziarenko ryżu do góry, mocniej napnij mięśnie dna miednicy, chwilę utrzymaj i powolutku delikatnie odłóż ziarenko ryżu i zrelaksować mięśnie dna miednicy. Pamiętaj o tym, aby relaksować MDM powoli, a nie nagle i szybko.
Trening oddechowy i korekcja postawy
Sposób oddychania oraz utrzymanie prawidłowej postawy odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu mięśni dna miednicy. Fizjoterapeuci uczą technik oddechowych, które wspomagają rozluźnienie i regulację napięcia mięśniowego, a także pomagają w korekcji postawy, zmniejszając nadmierne obciążenie dna miednicy podczas codziennych aktywności.
Terapia manualna w fizjoterapii dna miednicy
- Masaż i mobilizacja mięśni dna miednicy
- Rozluźnianie napięć powięziowych
- Praca z bliznami po cesarskim cięciu czy nacięciu krocza
Edukacja pacjentki
- Nauka prawidłowej regulacji, oddychania i nawyków toaletowych
- Ergonomia czynności (np. prawidłowe podnoszenie ciężarów)
Biofeedback – trening świadomości mięśni dna miednicy
Biofeedback to nowoczesna technika terapeutyczna, która umożliwia pacjentowi świadome kontrolowanie pracy mięśni dna miednicy. Dzięki zastosowaniu specjalnych czujników i urządzeń możliwe jest monitorowanie aktywności mięśniowej na ekranie w czasie rzeczywistym. Wizualizacja tych procesów pomaga w nauce prawidłowego napinania i rozluźniania mięśni, co przyspiesza postępy terapii i poprawia jej skuteczność.
Elektrostymulacja dopochwowa
Elektrostymulacja dopochwowa to metoda fizykoterapii, której celem jest wzmocnienie mięśni dna miednicy, poprawa funkcji lub relaksacja mięśni dna miednicy poprzez kontrolowany impuls elektryczny. Jest szczególnie wykorzystywana w przypadku nietrzymania moczu, obniżenia narządów rodnych oraz przy problemach z wydolnością mięśni dna miednicy.
Elektrostymulacja pomaga pacjentkom, które nie potrafią samodzielnie aktywować mięśni dna miednicy. Ułatwia napinanie i relaksowanie mięśni, dożywia tkanki miękkie oraz poprawia funkcje dna miednicy
Jak działa elektrostymulacja dopochwowa?
Metoda ta wykorzystuje specjalne sondy dopochwowe , które emitują podstawowe impulsy elektryczne do mięśni dna miednicy. W zależności od dobranych parametrów - impulsy te pobudzają i poprawiają prace mięśni (przy osłabieniu mięśni dna miednicy) lub ich rozluźnienie (w przypadku nadmiernego napięcia).
Jak wygląda zabieg elektrostymulacji dopochwowej?
- Pacjentka umieszcza małą sondę dopochwową , która jest podłączona do aparatu do elektrostymulacji.
- Terapia trwa około 20-30 minut , a parametry (częstotliwość, impulsy) są dostosowane do indywidualnych potrzeb.
- Zabieg jest bezbolesny – pacjentka może odczuwać lekkie mrowienie.
- Częstotliwość leczenia : zaleca się kilka tygodniowo przez kilka tygodni, w zależności od problemu.
Podsumowanie - rehabilitacja uroginekologiczna - poprawa jakości życia
Fizjoterapia uroginekologiczna pomaga w wielu dolegliwościach, poprawiając jakość życia. Skierowana jest głównie do kobiet, które borykają się z problemami związanymi z układem moczowo-płciowym, takimi jak nietrzymanie moczu, bóle miednicy, dysfunkcje seksualne, problemy ze statyką w obrębie narządów miednicy czy problemy po porodzie. Terapeuci wykorzystują różnorodne techniki, aby przywrócić prawidłowe działanie mięśni dna miednicy oraz zredukować ból.
Fizjoterapia uroginekologiczna to specjalistyczna dziedzina, która wspiera kobiety w trakcie ciąży, jak i po przebytej ciąży. Przygotowanie mięśni dna miednicy w ciąży może znacząco ułatwić przebieg porodu i okres połogu.
Terapeuta uroginekologiczny może znacząco wpłynąć na poprawę samopoczucia, zwiększenie pewności siebie oraz jakość życia intymnego. Dzięki indywidualnemu podejściu do każdej pacjentki, terapia staje się skutecznym narzędziem w walce z problemami uroginekologicznymi, a także sposobem na zapobieganie ich nawrotom w przyszłości. Warto zatem skonsultować się ze specjalistą, aby ocenić możliwości terapeutyczne i zacząć drogę ku lepszemu zdrowiu.
Bibliografia:
- Kobieca Fizjoterapia - jak dbać o swoje zdrowie intymne; Joanna Piórek-Wojciechowska; 2024
- Zaburzenia seksualne, a fizjoterapia; Małgorzata Starzec-Proserpio; 2023
